روابط عمومی مرکز بهداشت شهرستان مرودشت– سرطان از مهمترین بیماریهای غیر واگیر است که بار بیماری عمده ای را به جامعه تحمیل میکنند. سرطان دومین عامل مرگ ومیر در کشورهای توسعه یافته وسومین عامل مرگ در کشورمان ایران می باشد

از جمله سرطانهای شایع در دنیا و نیز ایران سرطان پوست می باشد.

قرار گرفتن در معرض نور آفتاب مهم‌ترین دلیل ابتلا به سرطان پوست است، اما این امر سرطان‌های پوستی را که در آن قسمت‌هایی از پوست بدن ایجاد می‌شود که معمولاً در معرض نور آفتاب قرار ندارندرا توجیه نمی کند . شاید قرار گرفتن در معرض خطرات زیست محیطی، پرتودرمانی، و حتی وراثت نقشی در ایجاد سرطان پوست داشته باشند. گرچه امکان دارد هر کسی دچار سرطان پوست شود، خطر این بیماری برای افرادی از همه بیشتر است که:

• پوست سفید یا چشمانی به رنگ روشن دارند.

• دارای تعداد زیادی خال بزرگ با شکل غیر منظم هستند.

• سرطان پوست در خانواده‌شان سابقه دارد.

• بارها به مدت بسیار طولانی در معرض نور آفتاب قرار گرفته یا به آفتاب سوختگی همراه با تاول زدن پوست دچار شده‌اند.

• در ارتفاعات بالا یا در جایی زندگی کرده‌اند که در تمام سال هوا آفتابی بوده است.

• تحت پرتودرمانی قرار گرفته‌اند

پیشگیری از سرطان پوست :

مدت زمان قرار گرفتن در معرض نور فرا بنفش خورشید را محدود سازید، مخصوصاً بین ساعات ۱۰صبح تا ۴ بعدازظهر که پرتوهای خورشیدی از هر زمان دیگری در روز شدیدتر است. در هوای آزاد از کرم با لوسیون ضد آفتاب به مقدار زیاد استفاده کنید (به لب ها و گوش ها هم باید کرم یا لوسیون مالید)، با استفاده از کلاه از سر و با به‌کارگیری عینک آفتابی از چشمان محافظت نمایید، و بدن را با لباس بپوشانید. و  به‌خاطر داشته باشید که اگر تغییری در پوست مشاهده نمودید (مانند تشکیل توده‌ای جدید، خالی که شکل آن تغییر می‌کند، یا زخمی که التیام نمی‌یابد)، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

ABCDEویژگی‌های مهمی هستند که باید به هنگام معاینه خال‌ها، یا دیگر توده‌های موجود بر روی پوست، در نظر گرفت

A-(ASYMMETRIC()عدم تقارن خال:منظور از عدم تقارن این است که نصف خال با نصف دیگر آن مطابقت ندارد. خال‌های نرمال متقارن هستند. به هنگام بررسی خال یا کک و مک، باید خطی فرضی رسم نمود که از وسط خال عبور کند و سپس دو نیمه خال را با هم مقایسه کرد. اگر دو نیمه واقع در دو طرف این خط شبیه هم نباشند، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه شود تا او خال را معاینه نماید.

B-( BORDER)مرز ناهموار یا نامشخص خال:اگر مرز یا لبه‌های خال ناهموار یا ناصاف، نا مشخص یا محو، یا نامنظم باشند، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه نمود تا او خال را معاینه کند. ضایعات ملانومی( نوعی سرطان پوست) اغلب دارای مرزهای نامنظم هستند

COLOR)-C)رنگ خال:خالی که در تمام قسمت‌های خود رنگ واحدی ندارد یا دارای ته رنگ‌های برنزی، قهوه‌ای، سیاه، سفید، یا قرمز است، مشکوک می‌باشد. خال‌های نرمال معمولاً دارای یک ته رنگ واحد هستند. اگر خالی دارای ته رنگ‌های متعدد است، یا روشن‌تر یا تیره رنگ‌تر شده باشد، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه شود تا آن را معاینه کند.

D- ((DIMETRقطر خال: اگر قطر خال بزرگ‌تر از قطر پاک‌کن کوچکی باشد که روی مداد قرار دارد، مشکوک به حساب می‌آید. قطر خال‌های خوش‌خیم معمولاً کمتر از ۶ میلی‌متر است.

E-(EXCHENG)تغییر درخال :اگر خالی در حال تحول باشد، یعنی کوچکتر یا بزرگتر شده یا رنگش تغییر نماید یا خارش یا خونریزی آن شروع شود، باید به پزشک متخصص پوست مراجعه نمود تا آن را معاینه کند. اگر بخشی از خال بالاتر از بقیه به نظر آید، یا بالاتر از سطح پوست قرار گرفته باشد، باید به پزشک مراجعه شود تا آن را معاینه کند. ضایعات ملانومی اغلب بزرگ تر می شوند یا ارتفاع آنها به سرعت تغییر می‌کند

پوست خود را به‌طور منظم معاینه کنید. یکی از نقاط رایج تشکیل ملانوم در مردان قسمت پشت بدن، و در زنان قسمت پایینی ساق پا است. اما باید ماهی یکبار تمام بدن را برای یافتن خال یا لکه مشکوک وارسی (چک) کرد. این کار را باید از قسمت سر آغاز نمود و به طرف پایین بدن ادامه داد. نواحی«پنهان»را باید وارسی نمود، که عبارتند از لای انگشتان دست و پا، کشاله ران، کف پاها، و پشت زانو ها. پوست سر و گردن را باید برای یافتن خال وارسی نمود. باید از یک آینه استفاده کرد یا از یکی از اعضای خانواده درخواست نمود که در وارسی این نواحی کمک کند. مخصوصاً باید درباره خالی که تازه ظاهر شده است بسیار مظنون بود. باید از خال‌ها عکس گرفت و تاریخ عکسبرداری را یادداشت کرد تا به زیر نظر گرفتن خال‌ها جهت متوجه شدن تغییرات آنها کمک شود. نوجوانان، زنان باردار، یا زنان یائسه (دوره‌های زمانی که امکان دارد سطح هورمون‌های بدن به‌طور ناگهانی افزایش یابد) باید بسیار مراقب خال‌های خود باشند

تهیه و تنظیم: واحد غیر واگیر با همکاری واحد اموزش سلامت مرکز بهداشت شهرستان مرودشت

بهمن ماه ۱۳۹۶