سرپرست پایگاه میراث جهانی پاسارگاد گفت: نخستین آزمایشگاه سنگ در حوزه میراث فرهنگی به صورت مشترک توسط کارشناسان و متخصصان ایتالیایی و ایرانی در میراث جهانی پاسارگاد راه اندازی شده است و هم اکنون در حال فعالیت است.

حمید فدایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: این آزمایشگاه تخصصی سنگ در محوطه پایگاه میراث جهانی پاسارگاد راه اندازی شده است طوری که هرگونه مطالعات قبل از انجام کارهای مرمتی برای شناسایی موضوع های فرسایشی، ساختار سنگ و روش های ترمیم قبل از ورود و انجام عملی در سایت در این آزمایشگاه مورد آزمون قرار می گیرد.

وی ادامه داد: این آزمایشگاه تخصصی تمام مراحل مطالعه و اجرا در سایت مجموعه جهانی پاسارگاد را پشتیبانی می کند و در قالب همکاری دو گروه متخصصان ایتالیایی و ایرانی و با اعتبار مشترک راه اندازی شده است.

فدایی اظهارداشت: توسعه این آزمایشگاه در دستور کار است و در این زمینه دستگاه هایی مورد نیاز این آزمایشگاه در حوزه سنگ مشخص شده است که با هماهنگی تیم ایتالیایی و ایرانی تامین می شود تا بتوانیم به دیگر سایت های میراثی سنگی در کشور نیز خدمت رسانی کنیم.

وی اضافه کرد: آثار میراثی صخره ای و سنگی زیادی در کشور و استان فارس از جمله نقش رستم، تخت جمشید و تنگ چوگان وجود دارد که این آثار برای هر اقدام نیازمند چنین آزمایشگاه تخصصی هستند.

او ادامه داد: تلاش می کنیم علاوه بر خدمات به مجموعه جهانی پاسارگاد، خدمات تخصصی در حوزه سنگ به سایر سایت ها و آثار سنگی در حوزه میراث فرهنگی در استان فارس و کشور نیز ارائه شود.

** همکاری متخصصان ایرانی و ایتالیایی در محوطه جهانی پاسارگاد
سرپرست پایگاه میراث جهانی پاسارگاد عنوان داشت: در سالجاری تفاهم نامه ای بین معاونت میراث فرهنگی کشور، وزارت میراث و گردشگری ایتالیا و موسسه عالی حفاظت رم در زمینه مباحث فنی، حفاظتی و مطالعاتی در محوطه میراث جهانی پاسارگاد منعقد شده است.

فدایی افزود: بر این اساس کارشناسان و متخصصان ایتالیایی در حوزه های مرمت فنی، حفاظت و مطالعات در بخش های زمین شناسی، فیزیک و شیمی برای تحلیل مولفه های محیطی در ارتباط با آثار محوطه پاسارگاد و فرآیند فرسایش آثار سنگی به همراه کارشناسان ایرانی در مجموعه حضور یافتند.

وی گفت: علاوه بر این متخصصان؛ مستند نگاران برای برداشت و نقشه برداری دقیق از یادمان های تاریخی محوطه با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته،عکاس برای کار مدل سازی آثار و کارشناسان در زمینه تهیه بانک داده های جامع پاسارگاد نیز حضور دارند.

فدایی بیان کرد: همچنین متخصصان و حفاظت گرهای فنی نیز اقداماتی برای مرمت و پاکسازی رسوبات و لایه برداری از سیمان هایی که در مرمت های دوره های قبل از انقلاب که به صورت غیر اصولی بر روی سنگ های محوطه انجام شده، در این مجموعه انجام دادند.

او اظهارداشت: بر اساس این تفاهم نامه، تمام همکاری ها در این زمینه دوجانبه است به طوری که در کنار هر یک از متخصصان ایتالیایی در هر بخش، کارشناسان ایرانی نیز حضور دارد و فعالیت می کنند.

وی اضافه کرد: یکی از موارد مهم در بخش فنی مرمت، مباحث آموزشی است که آموزش در زمینه حفاظت و مرمت کمتر از پنج نفر متخصص ایرانی در حال آموزش در بخش های مرمت فنی هستند.

سرپرست پایگاه میراث جهانی پاسارگاد با بیان اینکه این آموزش های در درازمدت برنامه ریزی شده است ادامه داد: این افراد بخشی از این آموزش ها را در داخل کشور و بخشی از آن را در ایتالیا فرا می گیرند و بعد از آن این افراد آموزش ها را به دیگر افراد مرمت گران در سایت های سنگی میراثی در کشور منتقل می کنند.

فدایی عنوان داشت: در کشور به لحاظ برخورداری از دانش فنی در زمینه مرمت بخش های مختلف از جمله آثار فلزی، کاغذی، سفالی، نقاشی و معماری در وضعیت مناسبی وجود دارد اما متاسفانه در بخش مرمت آثار سنگی با مشکل روبرو هستیم.

وی با بیان اینکه مرمت فنی آثار سنگی در کشور به صورت سنتی انجام می شود و با دانش دنیا پیوند کمتری داشته است گفت: در این طرح متخصصان ما آموزش های فنی به روز را فرا می گیرند که آموزش این افراد و انتقال آموزش ها به متخصصان عرصه مرمت آثار سنگی در کشور، تامین کننده بخشی از نیازهای کشور است.
فدایی افزود: همکاری ها در قالب این تفاهم نامه از ابتدای بهار امسال در مجموعه جهانی پاسارگاد آغاز شده است و تا آذرماه جاری در دو فصل کاری در حال انجام است.

او بیان کرد: در فصل زمستان به دلیل سرما و محدودیت های مرمت عملیات و کار میدانی این تفاهم نامه متوقف مطالعات و پژوهش ها در کشور ایتالیا ادامه دارد و بهار سال آینده همکاری ها از سر گرفته می شود.

** فرسایش طبیعی عمده تهدید مجموعه جهانی پاسارگاد
سرپرست پایگاه میراث جهانی پاسارگاد اظهارداشت: یکی از دغدغه های مهم و اصلی ما در محوطه میراث جهانی پاسارگاد فرسایش طبیعی این مجموعه است و این درحالی است که سنگ های سیاه بیش از دیگر بخش ها تحت تاثیر عوامل محیطی و اقلیمی قرار گرفته و دچار فرسایش و آسیب شده اند.

وی اضافه کرد: در این مجموعه فرسایش ها در یک پروسه دو هزار و ۵۰۰ ساله بوده که بخش هایی از پایه ستون ها و دروازه های ورودی کاخ ها دچار فرسایش شدند به طوری که لایه لایه و دچار تورم شده بودند که در قالب این تفاهم نامه و بهره برداری از ظرفیت های فنی متخصصان ایتالیایی در حال رفع ترک ها و استحکام بخشی و مرمت هستند.

فدایی ادامه داد: در مدت حضور هیات ایتالیایی در محوطه میراث جهانی پاسارگاد (بهار و پاییز ۹۴) علاوه بر انجام مستند نگاری در آرامگاه کوروش و کاخ اختصاصی، عملیات حفاظت و مرمت در این دو بنا نیز دنبال شد.

وی عنوان داشت: در قالب اجرای این پروژه، عملیات حفاظتی دقیقی در کاخ اختصاصی کوروش صورت می گیرد و با هدف استحکام بخشیدن به این بنا، مرمت پایه ستون های فرسوده این کاخ که متشکل از سنگ های سیاه رنگ است و در معرض خطر فرو پاشیدن است، در حال انجام است.

فدایی گفت: تا کنون تعداد ۹ پایه ستون کاخ اختصاصی از مجموع ۳۰پایه ستون تالار اصلی این کاخ که به شدت دچار هوازدگی و فرسایش شده و در وضعیت نامناسب حفاظتی قرار داشته، مرمت شده و همچنین بخشی از رسوبات و لایه های سیمانی موجود بر روی نقوش برجسته دو درگاه اصلی این کاخ پاکسازی شده است.

سرپرست پایگاه میراث جهانی پاسارگاد افزود: مرمت این درگاه های منحصر به فرد که با نقوش برجسته ای که متعلق به دوره حکومت کوروش است، با هدف نمایان ساختن ارزش­های منحصر به فرد و کیفیت اصالت این دست ساخته­ ها دنبال می شود.

وی بیان کرد: علاوه بر آن هم اینک عملیات حفاظت از ماسه سنگ های فرسوده کف این کاخ که زمانی پی یا شالوده (فونداسیون) تالار اصلی این کاخ را تشکیل می داده در حال انجام است.

فدایی اظهارداشت: فرسایش طبیعی عمده تهدید و دغدغه ما در مجموعه جهانی پاسارگاد است که باتوجه به فعالیت های در حال انجام و رفع مشکلات این تهدید کنترل شده است.

او اضافه کرد: همه فعالیت های انجام شده در این سایت میراثی و به کار گیری راهکارهای جزیی و مطالعات، با هدف دست یابی و تحقق راهکارهای مناسب در نگهداری و جلویگیری از فرسایش مجموعه در دراز مدت است.
یادمان تاریخی پاسارگاد که متعلق به دوره هخامنشیان است در شهرستان پاسارگاد با مرکزیت سعادت شهر در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شمال شیراز در استان فارس قرار دارد.

سلسله هخامنشیان از سال ۳۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد در ایران حکومت کردند.