لطفأ خودتان را معرفی بفرمایید.

رقیه کشاورز هستم، متولد ۱۳۴۷٫

از مهرماه سال ۶۹ مربیگری را آغاز کردم. در این چند سال مربیان زیادی را به جامعه کاراته شهرستان مرودشت تحویل داده ام که خوشبختانه آنها نیز در کار خویش موفق بوده اند.

دارای کمربند مشکی دان ۴ شوتوکان، مربیگری درجه ملی و مدرک رفلی A داوری هستم. از سال ۷۵ نیز مسئول هیئت کاراته بانوان مرودشت بودم که پس از ادغام با هیئت آقایان در سال ۸۶ به عنوان نائب رئیس این هیئت به فعالیت خود ادامه داده ام.

تاکنون بیش از ۱۰۰۰ هنرجو را به جامعه ورزشی شهرستان تحویل داده ام از جمله تمام مربیانی که اکنون فعال هستند.

اولین کلاس کاراته بانوان کجا برگزار شد؟

اولین کلاس کاراته بانوان در مرودشت در باشگاه توحید تشکیل شد. در آن زمان تنها دو ورزشگاه تربیت بدنی و آموزش و پرورش برای ورزش بانوان وجود داشت که با راه اندازی باشگاه توحید، یک مکان دیگر برای فعالیت بانوان ایجاد شد.

استقبال چطور بود؟

برخلاف انتظارمان، استقبال بسیار خوبی از این کلاس شد. آن زمان سرکار خانم پوران ستوده نیز مربی آمادگی جسمانی بودند. در کنار ایشان آمادگی جسمانی و بدنسازی را نیز کار کردم و پس از ۲ سال خودم نیز مدرک مربیگری آمادگی جسمانی را اخذ نمودم.

از حدود سال ۷۲ و به مدت ۱۴ سال در محل سالن برزو اداره تربیت بدنی کلاس داشتم و رفته رفته به تعداد هنرجویان افزوده شد.

بعنوان بنیانگذار کاراته شوتوکان بانوان مرودشت، دلیل استقبال بانوان مرودشتی از این رشته را چه می دانید؟

بخشی از این افراد، ذاتأ به رشته کاراته علاقه مندند. برخی دیگر نیز به این رشته به عنوان دفاع شخصی نگاه می کنند. عده ای هم موفقیت های دوستانشان را می دیدند و میل به حضور در این رشته پیدا می کردند. پر کردن اوقات فراغت نیز یکی از دلایلی بود که بانوان را به این سمت می کشاند.

ورزش کاراته را اغلب با ضربه های سنگین می شناسند، آیا این مقدار از خشونت با ویژگی های روحی و جسمی بانوان، در تضاد نیست؟

کاراته یعنی «مبارزه با دست های خالی» این ورزش به عنوان راهی مناسب جهت افزایش تمرکز، مراقبت از جسم و دفاع از خود شناخته می شود. هدف نهایی کاراته تعیین برنده و بازنده نیست بلکه مفهوم اصلی و انگیزه عالی آن، تکامل توأم روح و جسم می باشد. در شوتوکان کاراته، ضربات کنترلی هستند. برعکس تصور رایج، در اوج این ورزش، هنر و زیبایی خاصی نهفته است.

کاراته تأثیر بسیار زیادی در کنترل اعصاب، مهار پرخاشگری، برطرف کردن مشکل کم رویی توانایی برخورد با مشکلات، ایجاد ارتباط با دیگران و خانواده، دارد. مربی می تواند این ها را به ورزشکار منتقل کند. تقویت ذهن و تمرکز نیز از مهم ترین دستاوردهای این ورزش است.

هرچند که در ابتدا نیز مربی، اگر ببیند که فیزیک فرد مناسب این رشته نیست، او را از این مسئله آگاه نموده و به سمت ورزش متناسب تری هدایت می کند.

از مهم ترین عناوینی که ورزشکاران شما کسب نموده اند، چند مورد را نام ببرید.

مسلمأ در طی این ۲۴ سال ورزشکاران بسیاری در میادین ملی و حتی بین المللی درخشیده اند که شاید الآن حضور ذهن نداشته باشم و نام کسی را از قلم بیندازم.

اما مژده مردانی، قهرمان المپیک ناشنوایان، تا کمربند دان ۲ شاگردم بود، پس از آن زیر نظر خواهرش سرکار خانم آسیه مردانی تمریناتش را ادامه داد. تیم کاتای خوبی نیز داشتیم متشکل از مژده مردانی، نجمه کشاورزی، مژگان حیات منش و عاطفه روزگار که در سال ۸۱ قهرمانی مسابقات مشهد و دوم تیمی تهران را کسب کردند. این چهار نفر از کاتا رو های برجسته ما بودند که از کودکی با هم تمرین کردند و تا سال ۸۵ نیز در کنار هم فعالیت کردند، همیشه با هم بودند. فاطمه زارع، در مسابقات بین المللی سال گذشته به مقام دوم دست یافت. فاطمه برسته امسال عنوان مقام سوم کشور را به دست آورد.

فاطمه کریمی، بین المللی ۹۰ مقام سوم و مائده کسایی فرد نیز در سالهای ۹۰-۹۱ در رقابت های بین المللی عناوین دوم و سوم را کسب نمودند.

اکثر مربیانی که در حال حاضر فعالیت می کنند نیز در دوره خودشان، قهرمانی های متعددی را در سطوح مختلف به دست آورده اند. به عنوان مثال خانم لیلا شمس، جزء اولین شاگردهای من بود که خودش هم قهرمان مطرحی بود و هم اینکه بعدأ در زمینه مربیگری هم بسیار خوب عمل کرد.

مقام های قهرمانی خودتان؟

چون جزء اولین افرادی بودم که در این رشته فعالیت می کرد، کسی نبود که با آنها مسابقه بدهم هرچند که خودم هم بیشتر به دنبال قهرمان پروری بودم تا قهرمانی.

برای شروع کاراته چه سنی مناسب است؟ راهی برای تشخیص استعداد کاراته در کودک وجود دارد؟

بستگی به یادگیری و قدرت جسمی او دارد. هنرجوهای ۵ ساله داشتیم که خیلی هم خوب عمل کرده اند.

اما تشخیص اینکه فردی از نظر فیزیکی و روحی توانایی فعالیت در این رشته را دارد یا نه، به عهده مربی است که معمولا در یک ماه اول مشخص می شود.

زمانی خانم کشاورز در این شهر دست تنها در کاراته این شهر، فعالیت می کرد. در حال حاضر بیش از ده مربی که اغلب هم شاگردهای خودتان بوده اند در حال فعالیت هستند. آیا از نظر شما، این مسئله تغییری در وضعیت و جایگاه کلی کاراته بانوان مرودشت داشته است؟

البته شرایط قابل مقایسه نیست. در آن سالها مسئولین شهرستان و استان، حمایت بیشتری از ورزشکاران می کردند. همین مسئله باعث بالا رفتن انگیزه بازیکنان، کسب عناوین مختلف قهرمانی و در نتیجه جذب بانوان بیشتری به حیطه ورزش و کاراته می شد. اما در سال های اخیر به دلیل مسائل مختلف، از جمله دلسردی قهرمانان، بالا رفتن قیمت شهریه ها و …، حضور دختران و زنان در سالن های ورزشی کم رنگ تر شده است.

الآن دختران ما با تمام سختی هایی که یک ورزشکار خانم، با آن روبرو است، مبارزه کرده و در سطوح بین المللی و کشوری مقام کسب می کنند ولی نه در استان و نه در شهرستان، از سوی مسئولین حمایت نمی شوند و همین مسئله باعث دلسردی آنها شده و به طورکلی آنها را از محیط ورزش دور می کند.

آن زمان فضای حاکم بر ورزش نیز متفاوت بود. جایگاه ها بیشتر حفظ می شد. هنرجو، زمان مشخصی را باید سپری می کرد و مسیر ورزشی را پله پله طی می نمود. در طول مسیر نیز جایگاه ها را می شناخت اما….

به عنوان فردی که بیش از ۲۴ سال، تجربه فعالیت در کاراته را داشته است،آسیب های این رشته را به طورکلی درچه می دانید؟

کاراته رشته بسیار ظریف و حساسی است و اگر حد و مرزها در آن رعایت نشود، همین قدرت کسب شده، می تواند باعث بروز بداخلاقی هایی بین ورزشکار و مربی شود.

دیگر آسیب رشته کاراته، اعطای کمربند به صورت افتخاری است که باعث می شود گاهی هنرجو قبل از آنکه ظرفیت های فنی و حتی آمادگی های روانی کمربندهای بالاتر را در خود به وجود آورد، به رده ای بالاتر ارتقا یابد. در چنین مواردی سطح توقعات هنرجو به طور نامتناسب بالا می رود که در طولانی مدت نیز به ضرر ورزشکار تمام می شود.

چون حتی در سطح زندگی نیز انتظار دارند با کسب یک موفقیت کوچک، دستاوردهای بیشتری داشته باشند و چون در شرایط واقعی جامعه، چنین مسئله ای وجود ندارد، دچار آسیب می شوند.

البته استثنائاتی هم در این زمینه وجود دارد که مربیان با تجربه از روی شناخت توانایی های فنی یک فرد، کمربند بالاتری را به یک هنرجو اعطا می کنند.

به طورکلی انتظارات نا به جای شاگرد از مربی و بالعکس، از آسیب های این حوزه است.

دلیل اینگونه روش اعطای کمربندها چیست؟

شاید ورود بحث های درآمدزایی به این حوزه را بتوان دلیل این گونه رفتارها دانست.

اگر اجازه بدهید از خانواده شما نیز بیشتر بدانیم. شما در دوره ای وارد ورزش شدید که فعالیت بانوان، چندان در سطح جامعه مرسوم نبود. نقش همسرتان در این میان چه بود؟

همسرم شیهان احمد علی کشاورز، دارای کمربند مشکی دان ۵ کاراته، مربیگری درجه ۲ و رفلی a داوری هستند. ایشان از سال ۵۹ فعالیت خود را در زمینه کاراته آغاز کردند.

ایشان در حال حاضریکی از مربیان استان در قسمت کاتای تیمی بزرگسالان هستند که استعدادیابی تیم ملی را به عهده دارند و در سال ۸۸ نیز سه قهرمان به جامعه ورزش شهرستان تحویل دادند.

همسرم نه تنها مربی ام بود، بلکه در تمام این مسیر مشوق اصلی من نیز به حساب می آیند چرا که من بعد از ازدواج و زیر نظر خود ایشان کاراته را یاد گرفتم و تنها ماهی یکبار به هیئت استان می رفتم و آموزش هایی را آنجا می دیدم.

چند فرزند دارید؟ آیا آنها نیز راه والدین خود را ادامه داده اند؟

دارای سه فرزند، یک پسر و دو دختر هستم. پسرم علی آقا، متولد سال ۶۵ و دارای کمربند دان ۳ کاراته، مربیگری درجه ۲ و داوری جاج a می باشد. نجمه خانم، دختر بزرگم نیز دارای کمربند مشکی دان ۳ است و مربیگری درجه ۳ دارد. نگین خانم دختر کوچکم نیز در رشته های ژیمناستیک و کاراته فعالیت دارد و کمربند بنفش دارد که همه فرزندانم در باشگاه توحید و در کنار خودمان فعالیت می کنند.

در این سال ها فعالیت خودتان را به صورت منظم ادامه داده اید و هیچ گاه غیبت طولانی مدت از میادین ورزشی نداشته اید. چگونه با این حجم زیاد کار، وظایف مادری خودتان را نیز انجام داده اید؟

در هر کاری اگر برنامه ریزی وجود داشته باشد، موفقیت نیز حاصل می شود. اداره امور خانه نیز از این امر جدا نیست. اگر هر چیزی سر جای خود قرار گرفت، انسان به موفقیت خواهد رسید. یعنی وظایف همسری، مادری، ورزش و … هرکدام باید سر جای خودش باشد.

هیچ وقت با اعتراض بچه هایتان روبرو نشدید؟ به خصوص وقتی که در مسابقه ها حضور داشتید و چند روز از خانه دور بودید؟

همیشه شرایط را در خانه طوری فراهم می کردم که بچه ها احساس نکنند فعالیت ورزشی من، باعث سخت شدن شرایط زندگی آنها شده است. به تمام جوانب زندگی آنها رسیدگی می کردم در درس و تغذیه و … و ورزش را نیز به عنوان راهی برای حفظ سلامتی و نشاط خانواده به آنها معرفی کردم و خودم نیز آن را ادامه دادم.

البته تا همسر انسان تمایل نداشته باشد نمی توان واقعأ در این سطح کار کرد. بخش عمده ای از این نگرش را ناشی از اعتماد طرفین می دانم. همدلی با فرزندان نیز دیگر راه حفظ کانون خانواده است.

در حال حاضر چه اقداماتی را برای کاراته شهرستان لازم می دانید؟

از یک سو آگاهی مربیان در تعلیم و تربیت ورزش کاراته بسیار مهم است. مربیان می توانند با دانش علمی و فنی مناسب و تکیه بر اخلاق، هنرجوهای قوی تری جهت حضور در مسابقات آماده کنند. از سوی دیگر مسئولین نیز باید از قهرمانان حمایت کنند تا موجب جذب بیشتر جوانان به ویژه دختران به سمت ورزش شود. بچه ها با شوق بسیار سر تمرین می آیند و تلاش می کنند تا به موفقیت برسند ولی وقتی نتیجه و رفتار خوبی در ازای تلاش خود نبینند، از این محیط گریزان می شوند.

شیرین ترین و تلخ ترین خاطره ورزشی تان چه بوده است؟

شکر خدا خاطره تلخی برایم از دوران حضور در ورزش کاراته به جا نمانده است. شیرین ترین خاطره ام متعلق به همین روزهاست که می بینم خوشبختانه یک جامعه ورزشی هرچند کوچک را در این شهر راه اندازی کرده ایم. همین که شاگردهای سال های دورم، توانسته اند جوانان بسیاری را در مکان های ورزشی جمع کنند، برایم لذت بخش است و افتخار آن برای ماست.

خبر قهرمانی ۳ نفر از کاراته کاران باشگاه، در آسیا، نیز بسیار خاطره انگیز بود.

باشگاه توحید کلا خانوادگی است و موفقیت آقایان و بانوان، باعث خوشحالی همه اعضا شده و متعلق به همه باشگاه است. سه سال است که هم در استان و هم در شهرستان جزء برترین ها بوده ایم.

بعضی از خانواده ها هنوز هم از حضور بانوانشان در ورزش جلوگیری می کنند. یا حتی برخی از خود خانم ها نیز از ورزش می گریزند، برای آنها چه صحبتی دارید؟

ورزش چه برای بانوان و چه برای آقایان، یک ضرورت است. ورزش باید در درجه اول، به قصد سلامتی انجام شود .در حالی که الآن هم بعضی از افراد برای کاهش وزن از این وسیله استفاده می کنند.

حتی حفظ پوشش و حجاب نیز از مقوله هایی است که به نظرم تأثیر مربی بر آن بیش از خانواده هاست چرا که هنرجوها به ویژه در سنین پایین تر بسیار تحت تأثیر مربی هستند.

صحبت آخر؟

از خانواده ها خواهش می کنم که اگر فرزندشان به رشته ای علاقه مند است، اجازه فعالیت را به او بدهند.

دوست دارید از چه کسانی تشکر کنید؟

از همسرم که واقعأ همراه من در مسیر زندگی و ورزش بوده است و فرزندانم تشکر ویژه می کنم. همچنین از مسئولانی که در تمام این سال ها به هر طریقی ما را حمایت کرده اند، قدردانی می نمایم. از شما هم که وقت گذاشتید، سپاسگزارم.

“گفتگو از آرزو اسماعیلی”

منبع: هفته نامه مرودشت