بیماری سالک یا همان سالدانه‌ای که قدیمی‌ها می‌گفتند‌ از بیماری‌هایی است که یاد و خاطره‌اش برای همیشه می‌ماند، ردی است که گاه سایه‌ای می‌شود بر چهره‌ای و مدام صاحب چهره را می‌آزارد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه فارس، سالک هنوز هم در شیراز و برخی نقاط استان فارس، قربانیانش را از میان کودک و بزرگ می‌گیرد، زخمش را بر چهره‌ها می‌کارد و کاری ندارد قربانی پسر باشد یا دختر، کودک باشد، یا نوجوان و جوان، ردی از خودش برای همیشه می‌گذارد و می‌رود.

اما اینکه چه باید کرد مهم است، چگونه با این بیماری مواجه شد، سالکی که گاه حتی ممکن است مشکلاتی بیش از یک زخم بر چهره به‌دنبال داشته باشد و بیمار را به سمت مرگ هم بکشاند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این خصوص و با بیان اینکه بیماری لیشمانیوز در در زمره بیماری های مشترک بین انسان و حیوان بوده و انواع پوستی آن سلبک نامیده می‌شود، گفت: هنوز واکسنی برای بیماری سالک تهیه نشده است.

دکتر غلامرضا حاتم در گفت‌ و گو با خبرنگار ایسنا، گفت: لیشمانیوز در ایران به اشکال پوستی و احشایی ملاحظه می‌شود و عامل آن انگل میکروسکوپی درون سلولی به نام لیشمانیا است.

وی در خصوص سیر تکاملی و انتقال این بیماری، افزود: انگل لیشمانیا توسط ناقلی به نام پشه خاکی که نام علمی آن ” فلوبوتوموس ” است به انسان و جوندگان مانند موش صحرائی یا گوشتخواران مانند سگ‌ها منتقل می‌شود و آنها را آلوده می‌کند.

دکتر حاتم با بیان اینکه پشه‌های خاکی در مناطق مرطوب رشد و تکثیر پیدا می‌کنند و نوع ماده آن، برای پرورش تخم، خونخواری می‌کند، اظهار کرد: وقتی پشه از موش‌، سگ یا انسان مبتلا به لیشمانیوز پوستی یا احشایی خونخواری می‌کند، انگل وارد روده او شده و در آنجا تکثیر می‌شود‌، سپس به دهان پشه باز می‌گردد که در این حالت اگر پشه از افراد یا حیوانات سالم خونخواری کند، انگل وارد پوست و خون انسان یا حیوان می‌شود و آنها را مبتلا می‌کند.

این دکترای انگل شناسی پزشکی با اشاره به تقسیم بندی سالک در ایران به دو دسته شهری و روستایی، افزود: در نوع شهری که بیشتر در شهرها ملاحظه می‌شود‌، زخم‌ها بیشتر خشک بوده و دوره بیماری طولانی و حدود یک سال است و مهمترین مخزن آلودگی پشه‌ها انسان است، البته گاهی سگ‌ها هم آلوده می‌شوند و در این حالت پشه‌ها از روی زخم‌های افراد مبتلا خونخواری کرده و آلوده می‌شوند و این پشه‌ها پس از یک هفته تا ۱۰ روز انگل تکثیر خود را کامل کرده و در دهان به وفور یافت می‌شوند و با خونخواری از انسان او را آلوده می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد: در این حالت انگل به زیر پوست وارد شده و در آنجا تکثیر می‌شود، پس از چهار تا پنج ماه‌، زخمی در محل گزش ایجاد می‌شود.

دکتر حاتم در خصوص نوع روستایی بیماری سالک نیز گفت: در نوع روستایی که در اکثر مناطق روستایی ایران ملاحظه می‌شود‌، مخزن اصلی جوندگان هستند که موش‌های بزرگ صحرایی که در دشت‌ها زندگی می‌کنند از این جمله اند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد: لانه موش‌ها به دلیل مرطوب بودن، محل بسیار مناسبی برای تکثیر پشه خاکی است که در این لانه‌ها انگل سالک مرتب بین موش‌ها و پشه خاکی‌ها رد و بدل می‌شود.

قائم مقام رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مراکز تحقیقاتی تصریح کرد: پشه خاکی‌ها روزها از لانه موش خارج می‌شوند و کشاورزان و باغداران و کودکانی که در نزدیک لانه جوندگان فعالیت و بازی می‌کنند را هدف قرار داده‌، روی آن‌ها خونخواری می‌کنند و بنابراین انگل سالک از روی موش به انسان منتقل می‌شود.

دکتر حاتم افزود: در این حالت دوره نهفتگی بیماری کوتاه‌تر است و قریب به یک ماه پس از گزش در محل خونخواری پشه‌، جوش کوچکی ظاهر می‌شود که با گذشت زمان بزرگ و زخمی می‌شود، زخم‌ها بر خلاف نوع شهری مرطوب هستند و گاهی تعدد زخم دیده می‌شود.

این دکترای انگل شناسی پزشکی خاطرنشان کرد: اغلب این زخم‌ها به دلیل شغل بیماران که عمدتا در روستاها به کار کشاورزی و باغداری مشغول بوده و با خاک در تماس هستند، به باکتری‌ها و قارچ‌ها هم آلوده شده و زخم شدت بیشتری پیدا می‌کند که چنانچه زخم‌ها تمیز نگهداشته شوند‌، طول مدت بیماری از نوع شهری کمتر است و پس از قری به شش ماه بهبود می‌یابد.

به گزارش ایسنا،‌ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سفری که هفته گذشته به استان فارس و شیراز داشت، از تشکیل ستاد کشوری مبارزه با سالک به پیشنهاد دکتر ایمانیه، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز خبر داد و گفته بود: با اعزام اعضای این ستاد به منطقه مرودشت طی یک ماه موضوع سالک در این شهرستان مورد بررسی قرار گیرد .

هاشمی‌ گفته بود: مشکل بروز سالک فقط متوجه حوزه بهداشت نیست و تنها قربانیان این بیماری تحویل بهداشت می‌شوند که در علوم پزشکی تخصص لازم برای آن را داریم .

وزیر بهداشت یادآور شده بود: این مساله نیاز به پیشگیری دارد که همکاری وزارت کشور با فرمانداران و بخشداران و شهرداری‌ها و همچنین سایر وزارتخانه‌ها مانند جهاد کشاورزی ضروری است.

پیش از وزیر بهداشت، فرماندار شهرستان مرودشت نیز در جلسه شورای بهداشت و امنیت غذایی که با موضوع بررسی و ریشه کنی بیماری سالک برگزار شد سلامت را یکی از شاخص‌های اصلی توسعه یافتگی جوامع عنوان ‌و اظهار کرد: شاخص سلامت و بهداشت عمومی جزو مبانی اساسی در توسعه است.

سیدیدالله حسینی گسترش زیرساخت‌های بهداشتی و افزایش فرهنگ رعایت مسائل بهداشتی را اساسی ترین راهکار مبارزه و مقابله با بیماری‌ها و عوامل انتقال بیماری عنوان و بیان کرده بود: یکی از حوزه هایی که با سلامت مردم در ارتباط است و باید به صورت جدی به آن پرداخته شود، حوزه بهداشت و درمان است.

فرماندار مرودشت راهکار پیشگیری و مبارزه اساسی را آموزش مردم دانسته و گفته بود: یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری، مبارزه با پشه سالک و جلوگیری از ورود آن به محل زندگی، رعایت بهداشت و بهسازی محیط است که در همین راستا متولیان امر به ویژه حوزه بهداشت و درمان، مطبوعات و صداوسیما به صورت جدی وارد عمل شده راهکارهای عملی و پیشگیرانه را اطلاع رسانی کنند.

رئیس کارگروه بهداشت و امنیت غذایی نیز با ابراز تأسف از شیوع این بیماری در شهرستان و ابتلا مردم به بیماری سالک خاطرنشان کرده بود: شهرستان مرودشت قطب گردشگری شهرهای ایران است که با پیشینه کهن خود توجه بسیاری از مردم و دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانی را در اقصی نقاط کشور وجهان به خود معطوف داشته و در این راستا باید با عزم جدی و همگانی مردم و مسئولان در رفع این معظل بهداشتی تلاش کنیم.

به گزارش ایسنا، شیرازی‌ها از خیلی سال‌ پیش با سالک درگیر بوده‌اند، درگیری‌هایی که هنوز و همچنان ادامه دارد، اگرچه برخی گمان می‌کنند سالک نباید باشد، اما در بهترین نقاط شیراز هم ردی از این بیماری وجود دارد، در نقاطی که شاید هیچ کس گمانش را هم نکند.

کافی است بستری برای حضور و تخم‌گذاری پشه‌های خاکی مهیا باشد، موش هم که هست و چرخه بیماری تکمیل خواهد شد و در نهایت ضرر اصلی به کسانی می‌رسد که به‌عنوان شهروند در آن نقطه زندگی می‌کنند.