خبرگزاری تسنیم– فرونشست زمین در روستاها و دشت‌های استان فارس موضوع تازه‌ای نیست و هر از چندگاهی خبری از بحرانی شدن این امر و خالی شدن یک روستا در رسانه‌ها منتشر می‌شود.

 پس از اعلام خبر جابه‌جایی یکی از روستاهای شهرستان استهبان، این بار نوبت به روستای کوه سفید داراب رسیده که شرایط بحرانی‌اش مسئولان را مصمم به جابه‌جایی آن کرده است.

این روستای ۹۰۰ نفری که در بخش جنت‌شهر شهرستان داراب واقع شده از ۵ سال گذشته دچار فرونشست و رانش زمین شده بود و براساس گفته‌های مصطفی هاشمی، معاون روستایی بنیاد مسکن استان فارس در دی ماه ۹۳ شکاف‌های عمیق ایجاد شده در زمین گاه تا چندین متر رسیده و برخی از خانه‌های این روستا ترک خورده‌اند.

برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق از علل اصلی ایجاد رانش و فرونشست زمین در روستاهای استان فارس است و کارشناسان زمین‌شناسی علل ایجاد فرونشست‌ها را چنین تشریح می‌کنند، بافت زیرین سطح زمین به دلیل وجود آب‌های زیرزمینی مانند یک اسفنج عمل می‌کند و آب‌های سطحی و باران را در خود نگه می‌دارد با از بین رفتن این سفره‌های زیرزمینی زمین حالت اسفنجی خود را از دست می‌دهد.

این امر سبب می‌شود که زمین به تدریج از هم باز شده و حالت رانش و فرونشست به وجود می‌آید. یکی از خطراتی که این امر به دنبال دارد این است که زمین پس از اینکه دچار فرونشست و رانش شد دیگر قادر به حیات نیست یعنی نمی‌تواند آبی جذب کند و به حالت اسفنج مانندی خود باز نمی‌گردد در نتیجه زمین دیگر برای کشاورزی و زندگی مناسب نیست.

معاون روستایی بنیاد مسکن استان فارس از لزوم انجام طرح مطالعاتی برای مقابله با پدیده فرونشست زمین در روستاهای استان فارس خبر می‌دهد و می‌گوید: ۲۰ منطقه از استان فارس در شهرستان‌های داراب، فسا، مرودشت، ارسنجان و نی‌ریز در معرض فرونشست و رانش زمین قرار دارند.

حسن فیاض‌پور، مدیرکل بحران استانداری فارس علت ایجاد رانش در روستاهای استان را علاوه بر برداشت بیش از حد از سفره‌های زیرزمینی، عدم مکان‌یابی درست در شکل‌گیری این روستاها می‌داند.

وی با تاکید بر اینکه رانش زمین پدیده‌ای غیرقابل کنترل است، می‌گوید: مهم‌ترین اقدامی که برای جلوگیری از تسری این امر در دیگر روستاهای استان فارس باید انجام داد بحث پیشگیری است که باید انجام شود.

با این نگاه اغلب دشت‌های آبرفتی استان فارس در معرض تهدید هستند و باید کارهای مطالعاتی گسترده‌ای در این زمینه انجام شود معاون روستایی بنیاد مسکن استان فارس نیز بر لزوم تامین اعتبار برای انجام طرح مطالعاتی تاکید می‌کند و می‌گوید تا زمانی که این اعتبار تامین نشود تخلیه و جابه‌جایی روستاها نیز ادامه دارد.

این طرح مطالعاتی که به بررسی جنبه‌های مختلف زمین‌شناسی، اجتماعی و اقتصادی بحث جابه‌جایی روستاها می‌پردازد به گفته هاشمی بسیار مهم است چراکه از لحاظ زمین شناسی باید روستا به جایی منتقل شود که بستر سنگی داشته باشد چراکه بستر آبرفتی پس از مدتی دچار رانش می‌شود.

البته وی معتقد است که راهکار بهتر در این زمینه کنترل استفاده از سفره‌های زیر زمینی و حفر چاه است اما از آنجا که این امر چندان با موفقیت همراه نبوده باید دیگر راهکارها را برای جابه‌جایی روستاها در نظر گرفت.

یکی از جنبه‌هایی که در طرح مطالعاتی مورد توجه قرار می‌گیرد بحث اقتصادی است چراکه زمانی که یک روستا تخلیه می‌شود تمامی زیرساخت‌هایی مانند راه، پل، شبکه برق، گاز و غیره نیز از بین می‌رود و در روستای جدید باید دوباره برای تامین آنها هزینه شود.

علاوه بر اینها اقتصاد و معیشت روستائیان نیز هست که باید برای تامین آن تلاش کرد و این امر منجر به هزینه‌کرد اضافی برای روستائیان و دولت می‌شود.

معاون روستایی بنیاد مسکن استان فارس با برشمردن ویژگی‌هایی که باید در طرح مطالعاتی مدنظر قرار گرفته شود، اعتبار لازم برای انجام این طرح را ۲۰ میلیارد ریال و مدت زمان لازم برای انجام طرح را یک سال ذکر می‌کند که باید از سوی نهادهای مسئول از جمله استانداری تامین شود.

بررسی اخبار مربوط به فرونشست و رانش زمین در روستای سفیدکوه داراب که به یک سال گذشته بازمی‌گردد لزوم انجام این طرح مطالعاتی را دوچندان می‌کند چراکه با انجام زودتر این طرح مطالعاتی می‌توان از رخ داد این پدیده در دیگر روستاها و مناطق استان فارس جلوگیری کرد.

عبدالرضا قاسمپور، فرماندار داراب، درباره وضعیت روستای سفیدکوه این شهرستان گفته است: فرونشست زمین از استهبان به سمت دشت‌های داراب پیشروی داشته و سبب شده که  شکاف‌های عمیقی درروستای سفیدکوه ایجاد شود و به همین دلیل طرح جابه‌جایی این روستا در دستور کار قرار گرفته است.

وی چندی پیش در گفت‌وگویی از احداث شهرک جدیدی برای اسکان مردم این روستا خبر داده بود که به زودی کار احداث شهرک آغاز می‌شود.

«پیشگیری بهتر از درمان است» هرچند این ضرب‌المثل در زمینه سلامت کاربرد بیشتری دارد اما قابل تسری به دیگر مباحث اجتماعی نیز هست. تامین اعتبار برای انجام طرح مطالعاتی که بنیاد مسکن پیشنهاد آن را داده یا اقداماتی نظیر پلمپ چاه‌های غیرمجاز و کنترل برداشت از سفره‌های زیرزمینی موجود، سبب می‌شود جابه‌جایی روستا در دیگر شهرستان‌های استان فارس رخ ندهد چراکه با از بین رفتن حیات زمین در نتیجه رانش به ویژه در شهرستان‌های مولد استان فارس در زمینه محصولات کشاورزی به اقتصاد استان که بر پایه کشاورزی شکل گرفته است ضربه جبران‌ناپذیری وارد می‌شود.