هفته نامه مرودشت- مقدمه: نیاز بشر به مسکن و سرپناه، عمری به درازای تاریخ دارد. در طی مسیر غار نشینی تا آپارتمان نشینی، وضعیت مسکن تغییرات بسیاری را به خود دیده است.

مسکن در فرهنگ ما معنایی فراتر از یک سرپناه داشته و در واقع، ضامن سلامت روانی و آسایش خانواده است. افزایش جمعیت در سالهای اخیر، تعدد مشکلات اقتصادی و تبدیل مسکن به یک کالای سرمایه ای، رشد تصاعدی قیمتها را در پی داشته که همین عامل، ریشه بسیاری از معضلات اجتماعی مانند بالا رفتن سن ازدواج و اختلافات خانوادگی بوده است.

دولت قبل به منظور مقابله با این موضوع، پروژه مسکن مهر را در دستور کار خود قرار داد و برنامه فراگیری را جهت صاحب خانه نمودن اقشار کم درآمد شروع نمود. این طرح ملی در نگاه اول بسیار جذاب می نمود اما ضعف کارشناسی در مراحل جایابی و اجرا، بکارگیری پیمانکاران سفارشی و نبود نظارت در مراحل ساخت، بعضا آن را به معضلی تبدیل نمود که نه تنها مشکلات متقاضیان را برطرف نساخت، بلکه دردی بر انبوه دردهای آنان افزود.

شهر مرودشت نیز همراه با بسیاری از شهرهای کشور با کاروان مسکن مهر همراه شد و انبوه بسیاری از مردم شریف و عمدتا کم بضاعت، در این طرح ثبت نام نمودند. به گفته اعضاء مسکن مهر مرودشت: تاخیرهای بی پایان، افزایش مکرر قیمت ها و سرگردانی خریداران از مشکلات همیشگی پروژه مسکن مهر مرودشت بوده و عدم پاسخگویی مجریان پروژه نیز، قوز بالا قوز است.

سیدفرشید غزنینی هاشمی(کارشناس رسمی دادگستری)اعلام می کند: در قرارداد سه‌جانبه (دولت، سازنده و بانک مسکن) تعهداتی برای هریک از طرفین پیش‌بینی شده که بازنگری مجدد آن خصوصا در بحث مدت و مبلغ قراردادها می‌تواند عدم موفقیت و حصول نتیجه در این پروژه‌ها، به خصوص در کلان‌شهرها را ریشه‌یابی کند و دامنه تاثیر این دو فاکتور مهم را در وضعیت حال حاضر پروژه‌ها ارزیابی کند.

قراردادهای مسکن مهر:

تمامی این قراردادها یکساله منعقد شده اما دو نکته مهم در تحلیل غیرواقعی بودن و عدم تحقق این زمان‌بندی وجود دارد: اولین عامل موثر در تحقق زمان‌بندی پروژه‌ها چرخه مناسب و به‌هنگام منابع مالی است، گرچه تامین سهم تسهیلات بانکی در این پروژه‌ها با مشکل خاصی روبه‌رو نبوده، اما عدم برنامه‌ریزی لازم برای شناسایی به موقع و معرفی متقاضی واجد شرایط به سازنده و انعقاد قراردادهای پیش‌فروش و انجام سایر تشریفات قانونی لازم در مرحله پایان سقف‌ها موجب گردید که در قریب به اتفاق پروژه‌ها پس از پایان سقف‌ها مسائل مالی و بلاتکلیفی در ادامه و تکمیل کار برای سازندگان و تطویل پروژه‌ها پدید آید.

دومین عامل موثر، تامین زیرساخت‌های محل احداث پروژه‌ها بوده است، دولت محترم در جانمایی اغلب پروژه‌ها که در شهرهای جدید و در فازهایی جدا از بافت فعال شهرها انجام گرفته است برنامه زمان‌بندی مشخصی برای اجرای زیرساخت‌ها و آماده‌سازی شبکه‌های دسترسی و تاسیسات زیربنایی نداشته به عبارتی اگر قرار بوده پروژه‌های ساخت توسط سازندگان یکساله تمام شود تاسیسات زیربنایی و آماده‌سازی آنها نیز باید یکساله به اتمام می‌رسید، لکن تاکنون در برخی مناطق با گذشت چند سال از شروع این پروژه‌ها تکمیل و تحویل این موضوع که در تعهد دولت بوده، تحقق نیافته است.

به باور این وکیل دادگستری، اگر امروز بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند کیفیت ساخت وساز مسکن مهر با استانداردهای ساختمان سازی در کشور مطابقتی ندارد، یکی از دلایل آن به عدم توجه مسوولان امر به نظرات کارشناسی سازمان مدنی و تخصصی چون نظام مهندسی ساختمان کشور ربط دارد. با توجه به اینکه سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور بر اساس قانون به عنوان مرجع تخصصی واحد فنی و مهندسی کشور و براساس نیازهای کشور به رسمیت شناخته شده اما با اجرای پروژه مسکن مهر در دولت نهم، مسوولان دولتی شیوه ساخت وساز مسکن و اصول شهرسازی را برمبنای الگوهای سلیقه ای در دستور کار قرار دادند.

به گفته هاشمی، دولت تنها بدنبال این بود که بگوید طرح مسکن مهر موفق است و دروغ گفته اند این طرح شکست خورده است. از سوی دیگر در بعد اجتماعی و فرهنگی هم مسکن مهر به سمت فاجعه حرکت می کند. مسکن مهر از یک سو درست مکان یابی نشده است و از سوی دیگر طراحی شهری یا به عبارت بهتر عدم طراحی و برنامه ریزی شهری در آنها موجب شده که این طرح ها به شکل گیری مجموعه های بزرگ با تراکم بسیار بالاو پایین ترین سطح خدمات شهری باشند و این فاجعه بسیار بزرگی است.چگونه می توان گفت طرحی که این همه مشکلات و بحران را دامن زده است و برخی از آثار و لطمات آن هنوز هویدا نشده است در دولت بعدی هم ادامه پیدا کند؟

علی محمد احمدی نماینده دهلران و آبدانان با بیان اینکه متاسفانه در بسیاری از پروژه‌های مسکن مهر، کیفیت قربانی سرعت شده است، اظهار کرد: نباید به صرف سرعت، مسکن غیر ایمن بسازیم و به مردم تحویل بدهیم.

وی گفت: در اروپا عمر مفید مسکن ۳۰ سال است در حالی که طبق بررسی‌ها، مسکن مهر نهایتا ۱۰ سال عمر مفید خواهد داشت. احمدی به موضوع امکانات فرهنگی مسکن مهر اشاره کرد و افزود: وقتی در فضای کوچک، انبوهی از آپارتمان می‌سازیم که خانواده‌های پرجمعیت در آن زندگی می‌کنند و هیچ پیش‌بینی برای مسائل فرهنگی آن نمی‌کنیم باید منتظر باشیم که تبعات خطرسازی داشته باشد.

علیرضا پورخورشیدی معاون سابق بخش بتن مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن اظهار داشت: کارشناسان بخش ساختمان اعلام کرده اند از سوی وزارت راه و شهرسازی مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن به عنوان ناظر عالی بر پروژه های مسکن مهر تعیین شده است. پورخورشیدی افزود: براساس برخی از اطلاعات منتشر شده حدود ۸۰ درصد ساخت و سازهای مسکن مهر تحت کنترل قرار می گیرد. وزارت مسکن وشهرسازی سابق مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن را به عنوان تنها مرجع تایید فناوریهای نوین و شیوه تولید صنعتی ساختمان معرفی کرده بود.

محمود فاطمی عقدا رئیس مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن پیش از این گفته بود ،آخرین اطلاعات گردآوری شده در خصوص شیوه های ساخت وساز در مسکن مهر براساس تسهیلات دریافتی نشان می دهد که حدود ۳۰ درصد ساخت وساز این طرح به روش صنعتی صورت می گیرد. در واقع اطلاعات ساخت وساز صنعتی در مسکن مهر نشان می دهد که حدود ۷۰ درصد به روش سنتی ساخته می شود که مرجع مشخصی برای کنترل و نظارت ندارد!

روناک خاک، کارشناس حقوق شهری، می گوید : مهندس ناظری که مسوولیت اجرای عملیات ساختمانی را تحت نظارت دارد، در حقیقت قبول کرده که هر گونه عملیات اجرایی، تحت نظارتش باشد و می‌بایست پاسخگوی تمام موارد فنی باشد. در چنین حالتی، بروز حادثه به معنای ارتکاب تخلف و عدم نظارت نظامات دولتی توسط وی بوده و در صورتی که حادثه مذکور موجب خسارت مالی و جانی شود، نه ‌تنها بی‌اطلاعی مهندس ناظر از چگونگی روند اجرا و عملیات اجرایی در دادگاه مسموع نخواهد بود بلکه در صورت ورود خسارت جانی، مهندس ناظر طبق قانون ماده ۶۱۶ قانون مجازات اسلامی متحمل مجازات سنگین خواهد شد.

طبق ماده مزبور (در صورتی که قتل غیر عمد به واسطه بی احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته است یا به سبب عدم رعایت نظامات واقع شود، مسبب، به حبس از ۱ سال تا ۳ سال و نیز پرداخت دیه در صورت مطالبه از سوی اولیای دم محکوم خواهد شد) از سوی دیگر طبق ماده ۱ قانون مسوولیت مدنی، هر کس بدون مجوز قانونی عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا… یا به هر حق دیگری که به موجب آن قانونی برای افراد ایجاد شده لطمه‌ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود، مسوول جبران خسارت ناشی از عمل خود است.

از سوی دیگرآخوندی، وزیر مسکن دولت تدبیر و امید در اظهار نظری جنجالی در فرودگاه مهرآباد گفت: مسکن مهر طرح مزخرفی است! وی در جریان بازدید از پروژه‌های مسکن مهر اردبیل نیز اظهار کرد: ایجادمسکن‌مهر احساسی و غلط بود و در بحث مسکن مهر به دلیل جانمایی‌های غلط و حرکت احساسی در گذشته ما با مشکلات و گرفتاری‌های لاینحلی روبه‌رو بودیم که در سطح کشور سعی شد این مشکلات یکی پس از دیگری گره‌گشایی شود.

***

اجرای این طرح در مرودشت از سال ۱۳۸۷ آغاز شد اما کم کم و با گذشت زمان، طرح مسکن مهر دچار فراز و نشیب بسیار شد. جانمایی نامناسب و به دور از شهر، اولین مسئله ای بود که موجب نارضایتی متقاضیان مسکن مهر مرودشت شد. در ابتدای این طرح مقرر شد که هریک از متقاضیان، مبلغ ۷ میلیون تومان بپردازند اما در ادامه طی چند مرحله، مبالغی دیگر نیز از متقاضیان اخذ گردید تا آنجا که مبلغی در حدود ۲۲ میلیون تومان به صورت علی الحساب از متقاضیان نزد اداره راه و شهرسازی به ودیعه ماند. این مسئله، فشار اقتصادی بسیار زیادی را به متقاضیان مسکن مهر که اغلب از اقشار کم درآمد و مستأجر بودند، وارد ساخت.

پس از کش و قوس های فراوان و گذشت نزدیک به ۶ سال از آغاز پروژه، مسکن مهر مرودشت در سال گذشته افتتاح شد در حالی که در بسیاری از شهرهای کشور، این طرح بسیار زودتر مورد بهره برداری قرار گرفته بود.

با این حال، شهروندان صبور مرودشتی متقاضی مسکن مهر «مهرگان» که ۶ سال با مصائب این پروژه دست به گریبان بودند، پس از تحویل واحدهایشان و زمانی که فکر می کردند می توانند سر آسوده بر بالین بگذارند، با شرایطی روبرو شدند که هرگز انتظار آن را نداشتند.

کیفیت واحدهای ساخته شده بقدری نامطلوب بود که در همان بدو ورود، ساکنین را با مشکلات عجیب و غریب روبرو ساخت. نصب کنتورهای حجمی در هر ساختمان و عدم نصب کنتور برای هر واحد به صورت جداگانه –در صورتی که طبق قرارداد هزینه انشعاب کنتور به پیمانکار پرداخت شده- و همچنین کیفیت نامناسب زیرساخت های آبرسانی به مجموعه مسکن مهر مهرگان، مشکلی بود که در همان روزهای آغازین، باعث بروز مشکلات بسیاری در زمینه آبرسانی به مجموعه شد.

دیوارهای ساختمان بقدری شکننده است که گاهی حتی با برخورد فرد یا شیء نیز دچار آسیب می شود.

عدم نصب آسانسور در ساختمان های مسکن مهر در حالی که هزینه آن نیز از مالکین گرفته شده، لوله کشی عجولانه و نمادین باغچه ها –بدون آنکه به جایی وصل باشند- و عدم نصب آنتن مرکزی از دیگر نواقص این پروژه می باشد.

نکته قابل توجه دیگر این ساختمان، تزریق فوم بتونی یک سانتی متری! دیوارها می باشد که هنگام اعتراض متقاضیان به این مسئله، به آنها گفته شد باید مجددا هر واحد مبلغ حدود ۷۰۰ هزار تومان بپردازند تا این مسئه را برطرف کنند در حالی که هزینه اقدام فوق، قبلأ از متقاضیان محترم مسکن مهر مهرگان گرفته شده و پیمانکار موظف به انجام آن بوده است.

نمای بیرونی ساختمان ها نیز بدون مصرف هیچگونه سیمان انجام شده و در حالی که باید تمام سطح بیرونی سنگ کاری می شده، تنها در چهار ردیف این اتفاق افتاده که آن هم فوم بتون نیست!! و می توان به راحتی و با یک کارد معمولی میوه خوری دیوار پشت نمای ساختمان را برید و داخل شد!

موضوع دیگری که امنیت جانی ساکنین این واحدها را به خاطر انداخته است، استفاده از مواد شیمیایی در نمای ساختمان است که قابلیت اشتعال بالایی داشته و با یک کلید نیز سوراخ می شود. آیا پیمانکار با خود نیندیشیده است که در صورت بروز یک آتش سوزی ساده، چه فاجعه ای می تواند در انتظار مردم باشد؟ این مسئله در حالی رخ می دهد که دستگاه های اطفاء حریق نصب شده در واحدها، کاملأ نمادین بوده و لوله آبرسانی ندارند!

کیفیت نامناسب دیوارها باعث شده که حتی نصب کابینت نیز در برخی از واحدها مقدور نباشد چرا که دیوارها تنها با یک گچ برگ یک سانتی متری ساخته شده به طوری که در برخی قسمت ها به راحتی با یک فشار دریل سوراخ می شود.

کف حمام های واحدها نیز عایق نشده و در تکمیل آن، به یک لایه سیمان –آن هم با ترکیبی که بیشترش از خاک تشکیل شده- بسنده شده؛ سیمانی که به راحتی و با نوک کفش! کنده می شود. همین مسئله باعث شده که آب ریخته شده بر کف حمام، به طبقه پایین نشت کند.

عدم نصب تایمر نوری و کلید «زنگ» به جای کلید برق در راهروهای ساختمان ها مسئله دیگری است که ساکنین را با مشکل روبرو کرده است؛ به گونه ای که یک نفر باید پایین راه رو کلید زنگ –همان برق- را نگه داشته تا نفر دوم از پله ها بالا رود، سپس نفر دوم زنگ بالا را بگیرد تا نفر اول نیز پله ها را طی نماید. آیا سازندگان این واحدها با خود اندیشیده اند که چگونه ساکنین می توانند شب ها، در راهرو ساختمان تردد کنند؟

در کنار تمام این مسائل و بسیاری از مشکلات دیگری که در این مقال نمی گنجد، تحمیل شدن ۴ میلیون تومان دیگر به بدهی ساکنین این منازل و افزایش میزان وام آنها از ۳۰ به ۳۴ میلیون تومان! اجحاف دیگری است که به شهروندان متقاضی مسکن مهر مهرگان شده است.

حال باتوجه به مسئولیت قانونی اداره راه و شهرسازی در زمینه نظارت بر ساخت و ساز این طرح، سوالی که باید پاسخ داده شود این است که: چه کسی در زمینه نظارت بر ساخت و ساز مسکن مهر مرودشت -خانه هایی که قرار است پناهگاه و مأمنی برای خانواده ها در برابر حوادٍث طبیعی و غیر طبیعی باشد- کوتاهی کرده و در صورت بروز حادثه چه کسی مقصر است؟

و دست آخر این که آقای مهندس شمشیری که در دوران طولانی دولت هشتم و نهم، مسئول اداره راه و شهرسازی شهرستان مرودشت بوده اند چه نقشی در تنظیم قراردادهای اولیه، مراحل اجرا و تحویل این پروژه داشته اند؟

 «تحریریه هفته نامه مرودشت»

مطالب مرتبط:

آیا در پلاک ۱۰۱ مرودشت، عدالت رعایت شده است؟!/ نگاهی به توزیع فرم “ج” اداره راه بین دفاتر فنی مرودشت

آنچه البته به جایی نرسد…/ کم مهری های مسکن مهر مرودشت ادامه دارد!

نامه گلایه آمیز مالکان مسکن مهر مرودشت خطاب به روحانی

از آثار باستانی مسکن مهر سیدان دیدن کنید!!!

مشکلات ساکنین مسکن مهر پاسارگاد+ تصاویر