شاید روزی که میرزا صالح شیرازی, اقدام به انتشار اولین روزنامه در ایران کرد هیچ وقت حدس نمیزد که روزی این خشت بنایی که او میگذارد تا ثریا بالا رود.

وی که اموزش روزنامه نگاری را در انگلستان دیده بود با الهام از روزنامه های انگلیسی، شروع به طبع روزنامه در ایران نمود به همین دلیل بود که در ابتدا، نامی جز کاغذ اخبار برای آن نیافت یعنی معادل فارسی کلمه نیوز پی پر.درست است که در ابتدا، حرکت او با توفیقاتی خاصی روبرو نشد لیکن بعدها ایرانیان فرنگ رفته، و بویژه آنهایی که در عثمانی بودند با حمایت اداره انطباعات، راه او را ادامه دادند و شکل و محتوای روزنامه اولیه را دگرگون کردند تا به امروز که در هر شهرستان کوچکی در این مرزو بوم چندین روزنامه و هفته نامه طبع میشود و اگر نبود هجمه رسانه های الکترونیکی چه بسا صدها روزنامه در هر شهر و شهرستانی طبع میشد!

وظایف روزنامه نگاری در طول تاریخ , دائما در حال تحول بوده است. زمانی وظیفه‌ی اصلی و اساسی روزنامه نگاری اطلاع رسانی بود. با آمدن رادیو از نقش روزنامه‌ها به عنوان خبررسان کاسته شد، یعنی به مرور کارکرد تحلیلی پیدا کرد. امروز وظیفه‌ی روزنامه نگار تجزیه و تحلیل است؛ یعنی باید اخبار و اطلاعات موجود را مستند و علمی، تجزیه و تحلیل کند. امروزه روزنامه نگار و روزنامه نگاری با اطلاع رسانی محض راه به جایی نمی برند، دیگر کسی از روزنامه نگاری توقع اطلاع رسانی ندارد. از طرف دیگرتحلیلی که روزنامه نگار ارائه میدهد باید با توجه به شرایط مکانی و زمانی باشد. روزنامه نگار باید شرایط جامعه خود را درک کند، از افکار عمومی مطلع باشد و از طرف دیگر نظام حاکم بر جامعه را نیز خوب بشناسد. روزنامه نگار همواره با سه مساله ارتباط دائمی دارد، یکی دولت است با یک سری نیازها و علاقه‌ها، دومی مردم است با یک سری نیازها و علاقه‌ها و سومی منافع ملت است که آن هم نیازهای خاص خود را دارد.

اما چند سالی است که روزنامه ها,کارکرد جدیدی پیدا کرده اند! انبوه آگهی های تبریک و تسلیت به مدیران و مسئولان کشور، بخش عظیمی از حجم روزنامه ها را اشغال کرده است. نیم‌نگاهی به صفحه اول و دوم بیشتر روزنامه های کشور؛ به ویژه روزنامه های دولتی و محلی، نشان می دهد که آگهی های تبریک حجم زیادی از صفحات روزنامه ها را به خود اختصاص داده است.این در حالی است که روزنامه های شهرستانی نیز، حالتی مشابه دارند! اگر تا چند سال قبل افراد فقط به مدیران کلان کشور تبریک می گفتند امروزه آگهی تبریک به سطح بخشداری های شهرستانها وحتی تغییر و تحولات اداری ساده نیز رسیده است. نکته جالب، تکراری بودن این پیام ها است، به گونه ای که این افراد به مدیر پیشین هم این پیام تبریک را گفته بودند و وی را فردی دانستند که به حق شایسته حضور در این منصب است.

جولان آگهی های تبریک و تسلیت به مسئولین، چه پیامی میتواند داشته باشد؟ تبریک به مدیران و مسئولان تازه منصوب شده، و با اغراق بیش از حدی که گاه در عناوین آنها مشاهده میشود، چه تبعاتی را میتواند برای جامعه داشته باشد؟ جامعه شناسان معتقدند که تشکر و قدردانی و تبریکی که در منظر و مرعای عمومی شکل میگیرد هدفی جز وامدار کردن فرد مورد تشویق نمیتواند داشته باشد زیرا در دنیای مدرنی که وسایل ارتباطی در دورافتاده ترین نقاط دنیا وجود دارد، نیازی به درج پیام تبریک و یا تسلیت در روزنامه ها و رسانه های عمومی نمی باشد و به راحتی و با فشردن چند دکمه، میتوان ابراز خوشحالی از انتصابی یا عمق اندوه و ناراحتی از مصیبتی را به فرد مسئول اعلام داشت، لذا درج آن در رسانه های عمومی, هدفی فراتر از ابراز یک احساس را درلایه های زیرین خود دارد!!

در دنیای امروزی، رانت جویان به دنبال فرصتی برای ارتباط وثیق و عاطفی با مدیران و مسئولان می باشند و با این ترفند کم هزینه، مدیر را مدیون خود کرده و به مطامع خویش دست می یابند. چه منتی بالاتر از این که فردی، انتصاب مسئول یا مصیبت وارده ای را در ۱۰ روزنامه کثیر الانتشار درج کرده باشد؟ جالب اینجاست که در تمام این تبریک یا تسلیت ها، مدیر منظور را از موفق ترین و کارآمد ترین مدیران فرض کرده و صفاتی موهوم را نیز برایش قائل میشوند؛ مدیر کل محبوب و دوست داشتنی، مدیرعامل موفق و … یا صفاتی از قبیل حاج و مهندس و دکتر برای افرادی که حج نرفته یا واحدی در دانشگاه نگذرانیده اند! وجه اشتراک تمام این پیام ها ابراز شادی از انتصاب شایسته مدیری یا غم جانگدازی است که به فرستنده پیام عارض گشته است یا شادی بیش از حدی از انتصاب مدیری که با توانمندی خود توانسته است پستی را در اختیار بگیرد و هیچ نوع عامل دیگری جز شایستگی مدیر در این انتصاب، نقشی نداشته است!

در این میان دو سوال اساسی باقی می ماند: سوال اول این است که آیا اگر این افراد به اهداف خود دست پیدا نکنند، همچنان در روزنامه و جراید، پیام تبریک یا تسلیت درج میکنند؟ سوال دوم این است که اگر چند روز آینده، فرد معزول و مدیر دیگری منصوب شود باز هم به مدیرتازه منصوب شده تبریک خواهند گفت؟

اگرچه بودند مدیرانی که به محض انتصاب، اعلام عمومی کردند که دوستان و آشنایانشان و همچنین ادارات، از دادن آگهی تبریک خودداری کنند اما این حرکت میتواند، استثنایی بر یک اصل باشد! حداقل انتظار از مسئولان وزارتخانه ها و مدیران موسسات و شرکتها، این است که نه تنها بهایی به این ابراز احساست منفعت طلبانه ندهند بلکه راه را برای نفوذ این افراد در درون مجموعه خود ببندند.

کاوه بهلولی قشقایی

منبع: مرودشت آنلاین