به گزارش طنین پاسارگاد، شهرستان پاسارگاد منطقه‌ای است با زمین‌های حاصلخیز، دشتی وسیع در بخش‌های جنوب غربی سرزمین ایران که در نزدیکی دریاچه‌ای دائمی (دریاچه کافتر)متصل به رودخانه پولوار می‌باشد و هخامنشیان اولین کسانی بودند که در این منطقه باغ داری و درخت‌کاری ردیفی منظم را دستور دادند.

به استناد کاوشهای انجام گرفته در تنگه بلاغی و کشف کارگاه شیره پزی  انگور(که به اشتباه کارگاه شراب گیری عنوان شده است تمامی شواهد، نحوه ساخت،  طرز آب گیری انگور و تفاوت آن با تهیه شراب نشان از آن است کار گاههای بدست آمده از کاوشهای اخیر همگی کار گاه شیره پزی است که در منطقه پاسارگاد و سعادتشهر به آن کرشک می گویند  ) پیشینه باغ داری و تولید انگور در این منطقه به ۳۰۰۰ سال پیش بر می گردد.

پس از تخریب  پاسارگاد پارسیان  در دشت حاصلخیز کمین که مرکز کشاورزی و باغ داری هخامنشیان بود بصورت قلعه های پراکنده مستقر شده و قلعه های خود را به سبک شهر پاسارگاد در بین باغ های انگور  ایجاد نمودند. از جمله می توان قلعه انگبین،قلعه سعات آباد،قلعه چاه سرخی ،تل سبز و …را نام برد. امروزه اهالی منطقه کمین  باغهای خود را به سبک چهار باغی طراحی نموده اند و عمده انگور این منطقه را انگور عسکری ،ریش بابا ، سیاه ،قُمصری ،و آبی تشکیل می دهد.

در فصل پاییز  که پرتوهای آفتاب  اشعه های خود را بر دانه های یاقوتی انگور  می گستراند، چتر رنگارنگ برگ های پاییزی  پردیس را متصور می سازد.در این پهنه گیتی، خالق زیبایی ها  به قدمت  تاریخ بشر ،منطقه کمین را  با انگورهای ناب  و طبیعت بکر و زیبا  نقاشی کرده است. کرشک آقامیر (کارگاه شیره پزی)  از پس کوچه هایی  به قدمت پارسیان  در میان تاکستان های زرین و خوشه های بی تاب انگور  زیبایی خالقش را دو چندان می کند.

حاج آقاخان میری نزدیک به یک قرن این سنت دیرینه را زنده نگه داشته است ،هر ساله در دهم مهرماه کرشک شیره پزی پس از اندود نمودن کر ،انگور چلان  و اجاق اتاقک گلی  رها شده تا کاه گل نیمه خشک شود. سپس دیگ مسی بزرگی را درون کر بر روی سنگهای کهون قرار داده و مجرای خروج دود را مشخص نموده دور آن را کاه گل می کنند و پس از گرد گیری و مهیا نمودن مایحتاج اولیه زندگی روز شانزدهم مهرماه انگور های عسکری پس از پَدَک نمودن (جدا کردن  کشمش ها (آفتابی ها ) از انگور)  آنها را  سبد سبد (با لوده) می چینند کف انگور چلان که از سنگ یکپارچه درست شده و مجرای خورج آب نیز در آن تهویه شده با چوب و تخته هایی که در آن شیارهایی  در نظر گرفته شده است پوشانده می شود.

سپس بوته های گیاه بخ بنگیزه  را روی چوب ها می ریزند معمولا چوبها از جنس چوب بنه و ترکه های انار می باشند سپس انگور های چیده شده را   در انگور چلان می ریزند.

همزمان با غروب خورشید و نواختن ساز نقاره مراسم آب گیری از انگور آغاز می شود. هم نوازی نقاره و ساز بر پاست.حاج آقاخان پاچه ای شلوار خود را جمع کرده در چکمه سفید فرو می برد از دیوار انگور چلان بالا رفته همزمان با اوج گرفتن صدای ساز له کردن خوشه های انگور آغاز می.شود. صدای شرشرآب انگور ، شلپ شلپ  چکمه ، نوای ساز و نقاره  ، نسیم شامگاهی ، عطر کاه گل نم زده و بوی کباب جگر فضا را پر می نماید صدای کف و هلهله کوچه باغ را در نوردیده همسایگان را خبر دار می کند . یواش یواش همسایه ها با جعبه های شیرینی و نبات شاد و خندان وارد شده دست مریزاد می گویند.پس از آبگیری انگور از پا کرشک (فضای کوچک زیر مجرای خروج آب از انگور چلان) آب آنگور جمع شده را با ملاقه های بزرگ مسی برداشته   در تغار های بزرگ ریخته گِل شیره (خاک سفید) به آن می افزاید.

گل شیره آب انگور را صاف نموده پس از یک شبانه روز آب صاف شده در دیگ (کر شیره پزی ) ریخته جوشانده می شود . پس مانده های آب انگور درون دولون(صافی) ریخته شده گل و لای آن گرفته و آب انگور به دیگ اضافه می شود و پس از چند ساعت جوشاندن شیره انگور فراهم می شود.

شیره پزی  هنر مردم بومی پاسارگاد و کمینوش هخامنشی که بارها و بارها در سیستم اداری داریوش بزرگ بر الواح گلی موجود ثبت شده  و تاریخچه ای به اندازه پیدایش بشریت در مهد تمدن ایران زمین دارد.

 این هنر بدون هیچ گونه تغییری در ساختار و تجهیزات آن هنوز در کرشک شیره پزی آقامیر اجرا می شود.حضور میهمانان داخلی و خارجی در چند سال اخیر نشانگر تلاشهای اقامتگاه بوم گردی کلبه آقامیر در مسیر توسعه ،ترویج و احیاء این هنر بومی می باشدکه پس از تهیه شیره آنها را در خمره های بزرگ نگهداری کرده تا زمان فروش آنها فرا رسد.

 برای حمل و نقل شیره های بدست امده از خیگ شیره که از پوست بز تهیه می شوداستفاده و در هر خیگ تقریبا ۳۰ کیلو شیره نگهداری می شود.

اما این سنت ۳۰۰۰ ساله برای پیر احمدی کارگردان مستند ساز استان فارسی به قدری جالب بود که وی به همراه تیم مستند سازش تصمیم گرفته مستند کرشک (کارگاه شیره پزی پاسارگاد) را به مردم ایران زمین نمایش دهد.

مستند کرشک که این روزها تصاویر آن در کوچه باغهای پاسارگاد وکلبه گردشگری آقا میر در حال ضبط می باشد،قرار است در یک قسمت ۲۵ دقیقه ای از شبکه فارس به روی آنتن برود.

پیر احمدی درگفتگو باخبرنگار طنین پاسارگاد اظهار داشت: مستند کرشک پس از تحقیقات گسترده  ومنابع مختلف والبته موثق تصمیم به ساخت آن گرفته شد.

وی افزود:مستند کرشک به سفارش صداوسیمای مرکز فارسمی باشد که امیدوارهستیم بتوانیم این سنت ۳ هزار ساله که متعلق به سرزمبن پاسارگاد بوده را به زیبایی به تصویر بکشیم.

به گزارش طنین پاسارگاد، برگزاری جشنواره شیره پزی سنتی را می توان فرصتی مغتنم و ارزشمند برای جهانی کردن این گنج گرانبها دانست.